رعـایـت ادب و مـــراعات حقوق دیگران از جمله مواردی هستند که به راحتی می توانند قدرت فــردی شما را افزایش دهند. همه ما دوست داریم که دیگران ما را صمیمانه دوست بدارند، با ما درست رفتار کنند و بـرایـمـان ارزش و اهـمــــیت قائل شوند. هر چقدر خودمان بیشتر با ملاحظه و متین باشیم دیگران نیز به همان روش با ما رفتار میکنند.
به نظر من بهترین سیاست در احترام گذاشتن به دیگران خلاصه می شود و خودم به شخصه افتخار میکنم که برای این موضوع اهمیت بسیار زیادی قائل هستم. این روزها رادیو و تلویزیون در جوامع غربی برای ادب و احترام ارزش زیادی قائل نمی شوند و آنرا از جمله موارد ایجاد عزت نفس نمی دانند.
.jpg)
یکی دیگر از عوامل مهم در جلب احترام اطرافیان، احترام گذاشتن به خود است. احترام به خود یعنی درک ارزش وجودی خود و داشتن برخوردی مؤدبانه و محترمانه با خود است. داشتن رفتار محترمانه با دیگران اهمیت زیادی دارد، اما نباید از داشتن رفتاری محترمانه با خود چشم پوشی کنید. ممکن است برای کنار آمدن با ناتوانایی های خود خود را تحقیر کنید اما این نوع رفتار به دیگران نشان می دهد که شما ارزش احترام آنها را ندارید. پس برای جلب احترام دیگران، اول باید خودتان به خودتان احترام بگذارید.
راههای رشد احساس احترام به خود
1- شناختن ویژگی‌های مثبت خود
2- تشخیص موارد و محدوده‌های بسیار موفقیت‌آمیز
3- برنامه‌ریزی برای حمایت از دوستان و خویشاوندان
4- تمرکز بر فضیلت‌ها و توانایی‌های خود و نه، ماندن و غرق شدن در ناتوانایی‌ها و واماندگی‌ها
5- عدم اندازه‌گیری و تعریف ویژگی‌های خود با استانداردهای دیگران
راه های مختلفی وجود دارد تا از طریق آن به کودکان یاد بدهیم که چطور به سایرین احترام بگذارند. والدین عادت دارند همه چیز را به فرزندانشان امر کنند: "همانطور که من می گویم باید رفتار کنی"، "باید به مادرت احترام بگذاری." و .... در واقع، والدین میتوانند دستورات خود را به کودکان تحمیل کنند، اما نمی توانند آنها را به احترام گذاشتن امر کنند. ما می توانیم فرزندانمان را وادار کنیم آنطور که ما می خواهیم رفتار کنند، اما نمی توانیم مجبورشان کنیم که به ما و بقیه مردم احترام بگذارند. احترام را باید به دست آورد.احترام فقط با خوب و مهربان بودن به دست نمی آید. البته خوب بودن هیچ اشکالی ندارد، اما پدر یا مادری که با خوبی و مهربانی بیش از حد با فرزندانش رفتار می کند، مطمئناً فرزند یکدنده و سخت گیری بار خواهد آورد. کسب احترام به چیزی فرای خوب و مهربان بودن صِرف نیاز دارد.ترفند دیگری برای کسب احترام وجود دارد: والدین سعی می کنند با گوشزد کردن خطاهای فرزندانشان باعث شوند آنها بهتر رفتار کنند. این اصلاً روش مناسبی نیست. کودکان وقتی احساس میکنند از آنها انتقاد شده و طرد شده اند، هیچ انگیزه ای برای بهتر شدن ندارند. وقتی کودکان مورد انتقاد قرار می گیرند، به جای اینکه بهبود یابند، سعی می کنند خودشان یا دیگران را محکوم کنند.
خوب هستند، ما اشکالات آنها را بیشتر می بینیم. وقتی به قصور و اشتباهاتشان اعتراف می کنند، ما بیشتر از آنها چشم پوشی می کنیم، به خصوص وقتی میدانیم سعی میکنند بهتر باشند. آیا شما هم کوتاهی ها و اشتباهاتتان را با کودکانتان درمیان می گذارید و از آنها درخواست کمک می کنید؟ مثلاً ممکن است بگویید: "من وقتی خسته ام خیلی زود عصبانی میشوم و سرت داد می زنم و آنطور که باید و شاید به تو محبت نمی کنم. امیدوارم تو من را ببخشی و کمی تحملم کنی."گاهی برخی والدین آنقدر فهمیده اند که مشکلاتشان را نیز با فرزندانشان مطرح میکنند. "من روز بدی داشتم، کاش کمی مراعاتم کنی تا من چیزی نگویم که ناراحت شوی." اما والدین نباید کودک را از وضعیت سلامتی خود نگران کنند. پس بهتر است بعد آن بگویند: "اگر چند ساعت استراحت کنم حالم خوب می شود و با هم به کارها می رسیم."
همان گونه که آدمی دوست دارد دیگران به حق او تجاوز نکنند و احساس اش را نادیده نگیرند، خود نیز به حکم وجدان و انسان بودن، وظیفه دارد تا حقوق همه ی انسان ها را محترم شمارد. اگر خدای ناکرده تصمیم گرفتید نسبت به حق کسی بی توجهی کنید، شایسته است پیش از اجرای این تصمیم، خود را به جای او قرار دهید و بیاندیشید که آیا اگر او چنین تصمیمی را درباره ی شما گرفته بود، ناراحت نمی شدید؟ به هر حال، بنا بر فرمایش رسول گرامی اسلام، انسان باید به فکر آسایش و آرامش هم نوعان خود باشد. ایشان می فرمایند:
اَحْبِبْ لِلنّاسِ ما تُحِبُّ لِنَفْسِکَ.
آن چه را برای مردم می خواهی، برای خود نیز بخواه.
بعضی از افراد به هیچ کس اعتماد ندارند بلکه به همه بدبین و بدگمانند عدهای هم کاملاً بر عکس این دستهاند کدام یک از این دو نگرش صحیح است؟ جواب این است که نه خوش گمانی مطلق، درست است و نه بد گمانی مطلق، بلکه شیوه درست آن است که در رفتار خود با مردم به آنان احترام بگذاریم. برای همکاری با هر انسانی پیش از هر چیز باید به او احترام بگذاریم. هیچ انسانی حاضر نمیشود برای دست یافتن به چیزی از حیثیت و احترام خود مایه بگذارد حتی کودکان برای خود احترام و کرامت قایلند و انتظار دارند که مردم با آنان با این دید رفتار کنند.
برای به دست آوردن دل مردم باید از اعتقاد به بزرگی و برتری خود بر دیگران چشم بپوشیم و خود را یکی از آنان و همردیف ایشان بدانیم. مردم طبعاً کسی را که به آنان اعتماد به نفس بدهد دوست دارند و از کسی که این اعتماد را از آنها سلب کند متنفرند. بنابراین، آن دوستی که بر اساس احترام متقابل استوار نباشد دوستی پایان پذیر و ازهمان آغاز محکوم به شکست است.
از امور قطعی که در خور شک و تردید نیست آن است که اگر انسان به دیگران احترام بگذارد دیگران نسبت به وی احترام خواهند گذاشت و اگر به آنها اهانت کند مورد اهانت آنان قرار خواهد گرفت.
از این رو از پیامبر خدا(ص) و ائمه اهل بیت(ع) روایاتی در لزوم بزرگداشت دوست، اکرام و احترام او وارد شده است تا از این راه روابط آنها تحکیم و دلها تصفیه و بردوستی و برادری آنها افزوده گردد.
پیامبر خدا(ص) میفرماید: هرکس برادر مؤمنش را احترام کند خداوند را احترام کرده و چه گمان دارید درباره کسی که خدا را احترام کرده خداوند با او چه کاری خواهد کرد.
مردم با کسی که به آنان احترام بگذارند و نسبت به ایشان ابزار توجه و قدردانی کند انس و الفت میگیرند، زیرا هر انسانی هراندازه هم مقام و موقعیت داشته باشد بازهم خود را دوست دارد و لذا در جستجوی کسی است که از او قدردانی کند و نسبت به وی اعتماد و اطمینان نشان دهد.
بسیاری از مردم با استفاده از روش احترام نهادن به طرف مقابل به نتایج مثبتی رسیدهاند و هر انسانی میتواند این موضوع را تجربه کند.
ممکن است بپرسید که چگونه به مردم احترام گذاریم؟ و چگونه نشان دهیم که به آنان توجه و اهتمام داریم؟ در جواب باید گفت هر انسانی دارای خصلت یا رفتار و یا بعدی شایسته ستایش و تمجید است. وظیفه شما این است که این جنبههای خوب را بیابید و او را به سبب داشتن آنها تمجید کنید. در زمینه رفتار انسانی یک اصل مهم برای جلب مردم وجود دارد و آن این است که همیشه کاری کن تا اشخاص دیگر به اهمیت خود پی ببرند و خود را در نظر تو مهم احساس کنند. دستیابی به این اصل مهم هنگامی میسر است که به سطح سخن پیامبر خدا(ص) ارتقا یابیم که فرمود: آنچه برای خود دوست داری برای برادرت نیز دوست بدار و دست بر سر هرکه میخواهی بگذار و برای او همان را بخواه که برای خود میخواهی.
بهترین مردم کسی است که به دیگران بدون کمترین چشمداشتی احترام گذارد؛ درست مانند پیامبران که به مردم بی آن که انتظار احترامی از آنان داشته باشند احترام میگذارند و بی آنکه توقع پاداشی داشته باشند به آنان بذل و بخشش میکردند. شعار همه پیامبران این بوده است: بگو هیچ پاداشی از شما نمیخواهم.(سوره انعام ایه 90).
آیا کسی که به شما چیزی میدهد بی آن که به انتظار پاداشی داشته باشد دوستی خود را بر شما تحمیل نمیکند؟ به کسی که چنین کند علی رغم میل خود، به او عشق میورزید و این نهایت نیکی در حق اوست. حدیث شریفی میفرماید به هر که میخواهی خوبی کن، در این صورت بر او فرمانروا خواهی شد. امام صادق(ع) نیز میفرماید: مؤمن با هر که روبه رو شود میگوید او بهتر و با تقواتر از من است. و میافزاید هرگاه با بهتر از خود مواجه شود در برابرش فروتنی میکند و هرگاه با بدتر و پایینتر از خود برخورد کند با خود میگوید شاید در ظاهر بد و در باطن خوب است. اگر چنین کند سرور مردم روزگار خویش میگردد.
بعضی از مردم نه تنها به دیگران احترام نمیگذارند، بلکه آنها را تحقیر نیز میکنند در صورتی که اسلام تحقیر مردم و اهانت به آنان را حرام کرده و در حدیثی آمده کسی که دین خود را سبک شمارد همان است که برادرانش را تحقیر میکند، زیرا چنین شخصی در واقع مردم را تحقیر نمیکند بلکه دین خود را که مایه اتحاد و اجتماع مردم با اوست کوچک میشمارد.
نتیجه آن که برای به دست آوردن دوستان زیاد باید بیاموزیم که چگونه خواه در مسائل بزرگ و پراهمیت یا در امور کوچک و کم اهمیت به مردم احترام بگذاریم. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که نخستین گام برای جلب مردم به خود و افزودن شمار دوستان احترام نهادن به همگان است.مؤدب بودن یعنی با ملاحظه و حق شناس بودن، و برای بسیاری از افراد مؤدب بودن کاری بسیار مشکل است. بعضی افراد اهمیتی به مؤدب بودن نمی دهند اما مطمئنا علاقه مند هستند که بی ادب به نظر نرسند، زیرا که می دانند بی ادب بودن باعث رنجش اطرافیان گشته و این احساس را در آنها ایجاد می کند که زیادی یا ناخواسته هستند و با شما راحت نخواهند بود و حتی ممکن است که از شما دلگیر و ناراحت شوند. برای اینکه بی ادب به نظر نرسیم می توانیم نکات زیر را در نظر بگیریم:
یک: نجیبانه رفتار کنیم. یعنی وقتی کاری انجام می دهیم، چیزی تعارف می کنیم یا درخواستی می کنیم، رفتارمان طوری نباشد که طرف مقابل احساس کند که در محظور قرارگرفته یا به نحوی مجبور به انجام خواست ما است. این بی ادبی است که با عمل یا کلام خود حتی اگر به منظور کمک کردن باشد سبب نارحتی دیگران شویم. اگر برای کمک می خواهید ظرفها را بشویید یا از روی لطف می خواهید پول غذا را بپردازید و طرفتان می گوید:” نه، متشکرم.” بگویید:” خواهش می کنم، دوست دارم من هم کاری کنم.” و اگر باز هم پاسخ منفی گرفتید دیگر اصرارنکنید و مسئله را تمام کنید. آنچه مسلم است مورد لطف واقع شده اید، لطف را بپذیرید و در آینده در سبب جبران آن بربیایید.
دو: وقتی چیزی را نمی دانید به دیگران نگاه کنید. ببینید آنها چطور عمل می کنند. وقتی وارد می شوند چطور رفتار می کنند و درباره چه موضوعاتی حرف می زنند. استاندارد ادب و تواضع در موقعیت ها و مکان های مختلف، متفاوت است. ما نیازمند نشان دادن رفتارهای مختلفی در طول یک نهار شغلی، یک گردهمایی در تعطیلات، یک عروسی یا یک مجلس ختم هستیم. اگر در موقعیتی هستیم که نمی دانیم چگونه رفتار کنیم یا مؤدبانه از کسی سؤال کنیم و یا با مشاهده رفتار دیگران از آنها یاد بگیریم.
سه: با همه ی حاضران رفتاری یکسان داشته باشید، حتی اگر به یکی یا بعضی از آنها بیشتر علاقه دارید. همیشه فروتن باشید و خاطره بد از خود برجای نگذارید. اگر کسی با شما بدرفتاری می کند یا حتی به شما توهین می کند با او مشاجره نکنید و بگویید:” بگذارید با هم کنار بیاییم، به هر حال عقاید مختلف هستند.” و بعد موضوع صحبت را عوض کنید و اگر نشد خود را از مکالمه بیرون بکشید.
چهار: صحبت را با پرسیدن سؤالاتی معمولی درباره فرد مقابل شروع کنید. سعی کنید زیاد درباره خودتان حرف نزنید. اعتماد به نفس داشته باشید و رفتارتان ملایم باشد. سعی نکنید صحبت را در دست خود بگیرید زیرا نشانه خودبین بودن شما خواهد بود. وقتی طرف مقابل صحبت می کند خوب گوش دهید و اگر چیزی می پرسید پاسخ را با توجه گوش کنید. وقتی او صحبت می کند به دور و بر یا دیگران نگاه نکنید تا تصور نشود که بی علاقه یا بی ادب هستید و اهمیتی به حرفهای او نمی دهید.
پنج: روراست و صادق باشید. همیشه گفتن حقیقت بهتر از آشکار شدن دروغ است.
شش: هنگام دست دادن، مستقیما به چشمهای طرف مقابل نگاه کنید و دست او را به گرمی بفشارید. حواستان باشد: به گرمی نه به سختی! مراقب فشار دست خود باشید، بخصوص اگر فردی قوی هستید. مخصوصا هنگام دست دادن با خانم هایی که انگشتر در دست دارند مراقب باشید تا دستشان را زیاد فشار ندهید زیرا ممکن است دردناک باشد.
یادتان باشد که به خصوص در اروپا افرادی که سن بیشتری دارند و مقید به آداب قدیمی هستند این را بی ادبانه می دانند که دستتان را برای دست دادن با یک خانم و یا فردی همجنس اما بزرگتر از خود جلو ببرید. همیشه زودتر از دیگران سلام کنید اما بگذارید آنها دستشان را برای دست دادن جلو بیاورند. یادتان باشد که اگر مسن تر از فرد مقابل هستید همیشه اول شما دستتان را جلو بیاورید تا او احساس نکند که به او بی محلی کرده اید. معمولا اگر دست خود را جلو برده و به طرف او بروید این احساس را ایجاد می کنید که او مجبور به دست دادن با شماست، بنابراین با تماس چشم و لبخند و حالتی پذیرا جلو بروید و به خود فرصت دهید تا بفهمید که باید دست بدهید یا نه. این کار با تمرین آسان و خودکار می شود.
هفت: آداب غذاخوردن را یاد بگیرید. دستمال سفره را روی پاهای خود بیاندازید و اگر طرز استفاده از ظروف یا وسایل روی میز را نمی دانید، هیچ اشکالی ندارد اگر بپرسید یا به دیگران نگاه کنید تا بفهمید.عینک، موبایل یا وسایل شخصی اتان را روی میز نگذارید. کیفتان را جلو یا کنار پایتان زیر صندلی بگذارید. خوردن را همراه با دیگران شروع کنید و پیش از پایان غذا میز را ترک نکنید. این بی ادبی است که در حضور دیگران دندانتان را تمیز کنید یا آرایشتان را تجدید کنید. برای این کار به دستشویی بروید.
هشتم: لبخند بزنید تا معلوم شود که اوقات خوبی دارید. خنده یا سر و صدای بلند معمولا نشان دهنده معذب بودن یا گستاخ بودن شما است. رفتار ملایم و مؤدبانه باعث می شود که اطرافیان راحتتر با شما رفتار کنند. این را همیشه به خاطر داشته باشید که به نیازها و نظرات دیگران احترام بگذارید و ملاحظه دیگران را بکنید. یادتان باشد که تحت هیچ شرایطی به هیچ گروه سیاسی، مذهبی یا قومی توهین نکنید.
نه: رفتاری برازنده و با وقار داشته باشید. آرام بودن و حضور کامل در مجلس سبب جلب دیگران می شود و رفتار خوب، مؤدبانه و مهرآمیز دیگران مهمترین عامل در احساس راحتی و لذت بردن شما است.
